Đông trùng hạ thảo là sự kết hợp của một chi nấm mọc trên ấu trùng côn trùng. Cho đến nay, đã có hơn 350 loài liên quan đến Đông trùng hạ thảo được tìm thấy trên toàn thế giới dựa trên nấm và / hoặc vật chủ côn trùng.

Nấm Đông trùng hạ thảo ký sinh, chẳng hạn như Cordyceps sinensis, là một phức hợp ký sinh của nấm và sâu bướm, đã được sử dụng cho mục đích y học trong nhiều thế kỷ, đặc biệt là ở Trung Quốc, Nhật Bản và các nước châu Á khác.

Từ năm 1964, Cordyceps sinensis (C.sinensis) đã được ghi nhận chính thức như một loại thuốc thảo dược trong dược điển Trung Quốc. C. sinensis, được gọi là Dongchongxiacao (Đông trùng hạ thảo) trong tiếng Trung, là một trong những loại thuốc và nấm dược liệu truyền thống nổi tiếng nhất của Trung Quốc.

Nấm tấn công ấu trùng của một số loài côn trùng (Fam. Hepialidae), hút lấy dinh dưỡng từ đó và dần dần hình thành sợi nấm.

1. Giới thiệu về Đông Trùng Hạ Thảo

Đông trùng hạ thảo là một loại đông dược quý và đã được sử dụng lâu đời trong nền y học cổ truyền Tây Tạng và Trung Hoa.

1.1. Đông Trùng Hạ Thảo là cây hay con? Nguồn gốc của Đông Trùng Hạ Thảo

Trong tiếng Trung Quốc, Đông Trùng Hạ Thảo được gọi là DongChongXiaCao, mang ý nghĩa mùa đông là côn trùng, mùa hè là cây cỏ. Thực tế, tên gọi này được ra đời khi người ta quan sát thấy vào mùa đông, một loại nấm túi có tên khoa học là Ophiocordyceps sinensis kí sinh vào sâu non, ấu trùng của một loại côn trùng thuộc chi Thitarodes, và làm chết chúng.

Qua thời gian, thông thường là vào mùa hè ấm ấp, sau khi sử dụng hết các chất dinh dưỡng từ cơ thể sâu, chúng bắt đầu thoát ra và trồi lên mặt đất như một ngọn cỏ.

Đông trùng hạ thảo sinensis là một loài nấm ký sinh trùng côn trùng. Cái tên Cordyceps xuất phát từ tiếng Latin cord và ceps, có nghĩa là “thân” và “đầu”, tương ứng. “DongChongXiaCao” (ĐTHT), nấm sâu bướm Trung Quốc, là tên tiếng Trung Được đặt cho phức hợp ấu trùng và nấm, được tìm thấy ở độ cao lớn trên cao nguyên Thanh Hải – Tây Tạng.

Loài nấm này sống chủ yếu trên đầu ấu trùng của một loài bướm đêm cụ thể, Hepialus armoricanus, nhưng đôi khi cũng được tìm thấy mọc trên các loài bướm đêm khác.

Dựa trên cơ chế hình thành và phát triển của ĐTHT, ta có thể khẳng định ĐTHT là “cây” (nấm). Thực tế chỉ có một loài được gọi là Nấm đông trùng hạ thảo (C.Sinensis) sống ở vùng Tây Tạng Vân Nam của Trung Quốc, và thời kỳ nấm phát triển nằm ở hai mùa rõ rệt là mùa đông và mùa hạ.

Vào mùa đông, nấm bắt đầu ký sinh vào sâu non, hút cạn dinh dưỡng của sâu non (và làm chết sâu non), quá trình này được gọi là Đông Trùng. Tới mùa hạ ấm áp thì nấm bắt đầu mọc ra khỏi sâu như một ngọn cỏ và vương lên mặt đất, quá trình này được gọi là Hạ Thảo. Đầu của ngọn nấm là một thể đệm (stroma) hình trụ thuôn nhọn.

Đông trùng hạ thảo tự nhiên (C.Sinensis).@mycoforest.com

Cơ chế xâm nhập của loài nấm này vào cơ thể sâu đến nay vẫn là một ẩn số. Tuy nhiên, các nhà khoa học cho rằng có thể những con sâu đã chết vì nấm kí sinh vào các lỗ thở hoặc đã chết vì ăn nấm! Vậy nên Đông Trùng Hạ Thảo không phải là con, cũng không phải là cây, nó đơn giản là một loại nấm dược liệu với dược tính rất cao, giá trị hơn cả vàng.

Trong tự nhiên, người ta thường tìm thấy Đông Trùng Hạ Thảo ở những ngọn núi hoang dã và cao trên 3,000 mét ở Bhutan, Tây Tạng, Nepal, Trung Quốc. Tuy nhiên, vì là một loại nấm dược liệu quý, hiếm có khó tìm và có giá trị kinh tế cao, nên ngày nay ở một số nơi Đông Trùng Hạ Thảo đang có nguy cơ tuyệt diệt.

1.2. Phân loại Đông Trùng Hạ Thảo

Trong tự nhiên có hơn 500 loài nấm thuộc chi Ophiocordyceps và Cordyceps, nhưng trong đó 2 loài có dược tính và giá trị kinh tế cao nhất là Cordyceps sinensis và Cordyceps militaris (hay còn được gọi là Nhộng trùng thảo, nấm trùng thảo). Có nhiều cách phân loại khác nhau tùy theo nguồn gốc, hình dáng, cách bảo quản.

So sánh Nấm trùng thảo (C. Militaris) và ĐTHT tự nhiên (C. Sinensis)

1.2.1.Phân loại theo nguồn gốc

Trên thực tế, cả 2 loài Cordyceps sinensis và Cordyceps militaris đều có trong tự nhiên, nhưng chỉ có Cordyceps sinensis là có thể phát triển, muốn thu hoạch chúng cần phải vượt qua những dãy núi có độ cao trên 4,000 mét. Bên cạnh đó, số lượng Đông Trùng Hạ Thảo tự nhiên rất hiếm đã đẩy giá sản phẩm lên tới gần 1 tỷ đồng/ kg.

Còn Cordyceps militaris phát triển chậm, kích thước nhỏ nên rất khó để sử dụng làm thuốc. Chính vì điều đó, nhiều quốc gia đã nuôi cấy loài này bằng cách tạo nên các đế sinh khối từ đậu xanh, gạo lứt hoặc cơ thể ấu trùng. Nhộng trùng thảo sau khi nuôi cấy có giá trị sinh học cao, giá vừa phải và sát với chất lượng của Đông Trùng Hạ Thảo tự nhiên, giảm nguy cơ mua phải hàng kém chất lượng.

Việt Nam, Hàn Quốc, Nhật Bản.. là những quốc gia nuôi cấy Nhộng trùng thảo thành công nhất hiện nay.

1.2.2.Phân loại theo trạng thái

– Dạng tươi: là loại có giá trị kinh tế cao nhất vì cần sử dụng Đông Trùng Hạ Thảo nguyên con, có thời gian thu hoạch ít hơn 1 tháng, sau đó đem đi cấp đông ở nhiệt độ -50oC, bằng cách này giữ được hầu như đầy đủ các dược tính quan trọng của nó.

– Dạng khô: Đông Trùng Hạ Thảo sau khi thu hoạch được làm sạch, sấy hoặc phơi khô, có thể sử dụng trong thời gian dài hoặc dùng để chế biến các sản phẩm khác như xay nhuyễn thành bột, xay thô và đóng gói làm trà túi lọc, chế biến thành dạng viên nang.

2. Thành phần Đông Trùng Hạ thảo

Với sự phát triển của khoa học, người ta đã tìm ra các hợp chất chứa trong ĐTHT có tác dụng thần kì đối với tim mạch, đặc biệt là cải thiện giấc ngủ cho những người ngủ không ngon giấc.

Các nghiên cứu về thành phần hóa học và các hoạt tính sinh học của nấm tự nhiên và nấm nuôi cấy đã chỉ ra rằng, cả 2 loại đều chứa các acid amin tương tự nhau, trong đó nhiều nhất là acid glutamic, arginine và aspartic, tuy nhiên hàm lượng acid amin trong nấm tự nhiên nhiều hơn nấm nuôi cấy dao động trong khoảng từ 4%-17%.

Chiết xuất Đông Trùng Hạ Thảo (Cordyceps extract powder)

Ngoài ra, một số hoạt tính sinh học có lời khác cũng được tìm thấy như: adenosine, cordycepin, các khoáng chất: Cr, Mo, Sn, V và Cd.. Trong đó, adenosine và cordycepin có thể được sử dụng như thành phần lập chỉ mục để phân biệt hàng giả, hàng nhái.

3. Tác dụng Đông Trùng Hạ Thảo

3.1. Cải thiện giấc ngủ

Acid glutamic được xác định là thành phần chủ yếu trong ĐTHT có tác dụng phòng ngừa và điều trị suy nhược thần kinh như mất ngủ, ngủ không ngon giấc, thúc đẩy quá trình ngủ trở nên nhanh và sâu hơn. Đó là lí do từ xa xưa, trong y học cổ truyền Trung Quốc, ĐTHT đã được sử dụng làm thuốc gây buồn ngủ (thuốc an thần).

3.2. Điều hòa nhịp tim, làm sáng da

Adesonine còn có tác dụng tốt đối với những người rối loạn nhịp tim, nhịp đâp nhanh hoặc quá nhanh. Người ta còn chứng minh được Adesonine còn có tác dụng với làn da, nó hoạt động như một chất hướng dẫn các tế bào trong cơ thể hoạt động đúng chức năng, thúc đẩy quá trình tái tạo tế bào diễn ra nhanh hơn, làm sáng da nhờ tác dụng phát hiện và đào thải các tế bào chứa melanin.

3.3. Tăng cường hệ miễn dịch cho bệnh nhân hóa, xạ trị.

Cordycepin có tác dụng tốt đối với những bệnh nhân ung thư, ngoài việc cải thiện giấc ngủ và ổn định tâm lí, nó còn có vai trò mạnh mẽ trong việc ức chế sự phát triển của tế bào ung thư, làm chậm quá trình di căn. Đối với các bệnh nhân đang điều trị hóa xạ trị, sử dụng ĐTHT giúp nâng cao hệ miễn dịch và ít chịu tác dụng phụ của thuốc.

3.4. Cải thiện sức khỏe tình dục

Aarginine có tác dụng đối với những người tập thể hình, giảm đau nửa đầu, giúp người sau phẫu thuật hồi phục nhanh hơn. Ngoài ra, nó còn có tác dụng với những người mắc chứng đau thắt ngực, tăng cường sức khỏe cho người suy tim, cải thiện sức khỏe tình dục đặc biệt là với nam giới – những người mắc chứng rối loạn cương dương, xuất tinh sớm.

3.5. Nuôi dưỡng cơ thể khỏe mạnh từ bên trong

Acid aspartic là một chất giúp hỗ trợ quá trình trao đổi chất của cơ thể diễn ra mạnh mẽ, đồng thời nó còn có tác dụng đối với những người mắc chứng trầm cảm, thường hay mệt mỏi. Bên cạnh đó, ĐTHT còn chứa hàm lượng lớn vitamin (A, B, C, E, K) và khoáng chất (Cr, Mo, Sn, V, Cd,..) nuôi dưỡng cơ thể khỏe mạnh và phát triển.

4. Cách dùng Đông Trùng Hạ Thảo

ĐTHT có nhiều loại được bán trên thị trường như dạng viên nang, dạng nước, dạng trà, dạng bột, dạng nguyên con, vỡ vụn.. Tuy nhiên, 2 loại được săn đón nhiều nhất trên thị trường là Đông Trùng Hạ Thảo khô nguyên con và Nhộng Trùng Thảo tươi.

4.1. Đối với Đông Trùng Hạ Thảo khô

Uống trà: cho một vài sợi Đông Trùng Hạ Thảo khô vào ấm, cho nước sôi vào và tráng sơ qua một lượt. Sau đó cho lượng nước sôi vừa đủ vào. Có thể kết hợp với nhân sâm để tăng thêm hương vị và hiệu quả. Có thể ăn ĐTHT sau khi hãm trà để tận dụng tối đa dược tính trong chúng.

Ngâm rượu: đây là một cách dùng phổ biến với các quý ông cần bồi bổ sức khỏe, có thể kết hợp ngâm cùng các dược liệu khác như: kỷ tử, nhung hươu.. Sau thời gian 1-2 tháng có thể đem ra sử dụng. Cần lưu ý: mỗi ngày chỉ nên uống 20ml và uống trước giờ cơm tối.

Sử dụng Đông trùng hạ thảo khô. @chineseteainfo.com

Sử dụng chung với các món hầm: ĐTHT có thể sử dụng trong các món hầm với gà ác, vịt, bào ngư, bồ câu.. Lưu ý: chỉ cho ĐTHT vào sau khi các nguyên liệu khác đã chín và tiếp tục hầm trong 30 – 40 phút với lửa vừa phải, điều này giúp làm tránh mất đi lượng dinh dưỡng trong chúng.

Nấu cháo: đối với các bệnh nhân ung thư, người vừa ốm dậy, cảm thấy ăn không ngon, khó ăn thì một tô cháo ấm đầy đủ chất dinh dưỡng có thể cung cấp năng lượng cho người bệnh nhanh chóng hồi phục. Sau khi cháo chín, cho Đông Trùng Hạ Thảo vào và nấu trong 20-30 phút.

4.2. Đối với Đông Trùng Hạ Thảo tươi

Tương tự như dạng khô, dạng tươi cũng có thể sử dụng để hãm trà, ngâm rượu, hầm với gà ác, bồ câu, bào ngư…

Bên cạnh đó, người ta còn có thể sử dụng Đông Trùng Hạ Thảo tươi để ăn sống mà không qua chế biến. Chỉ cần rửa sạch với nước ấm để loại bỏ bớt các bụi bẩn là có thể dùng được. Cách ăn này đảm bảo giữ được các thành phần dinh dưỡng của chúng, tuy nhiên hương vị hơi khó ăn, không phải ai cũng có thể sử dụng cách này.

Một số cách sử dụng Đông trùng hạ thảo tươi tương tự như Nấm trùng thảo tươi.

5. Mua Đông Trùng Hạ Thảo ở đâu?

Đông Trùng Hạ Thảo có tác dụng tuyệt vời đối với cơ thể, tuy nhiên với giá thành đắt đỏ và nhu cầu thị trường khan hiếm, các loại Đông Trùng Hạ Thảo Tây Tạng tự nhiên thường bị làm giả, làm nhái. Để đảm bảo nhu cầu thị trường, các cơ sở nuôi trồng ĐTHT ra đời, bạn có thể tìm được ĐTHT với mọi mức giá từ cao như “sao trên trời” cho đến thấp như “dưới đáy biển”.

Hiểu được băn khoăn đó, Công Ty Cổ Phần Dược Phẩm Thiên Tuế cam kết đem đến cho người tiêu dùng ĐTHT với giá phải chăng, đảm bảo chất lượng.

Nguyên liệu sản xuất
Dược phẩm
Danh mục nguyên liệu phục vụ cho việc sản xuất các loại sản phẩm dược như thuốc, chế phẩm, thuốc uống, thuốc bôi, ...

Nguyên liệu sản xuất
Thực phẩm chức năng
Danh mục nguyên liệu phục vụ cho việc sản xuất các loại TPCN như thực phẩm bổ sung, thực phẩm bảo vệ sức khỏe, ...

Nguyên liệu sản xuất
Mỹ phẩm
Danh mục nguyên liệu phục vụ cho việc sản xuất các loại mỹ phẩm như kem dưỡng, son, phấn, dầu gội, chăm sóc,  ...

Nguyên liệu sản xuất
Thực phẩm
Danh mục nguyên liệu phục vụ cho việc sản xuất các loại thực phẩm như bánh, kẹo, mì gói, nước ngọt, đồ uống, ...

Công Ty Cổ Phần Dược Phẩm Thiên Tuế

THIENTUE PHARMACEUTICAL JOINT STOCK COMPANY

Xin chào quý khách! Công Ty Cổ Phần Dược Phẩm Thiên Tuế (Thientue Pharma JSC) tự hào là đơn vị cung cấp nguyên liệu dược liệu cho sản xuất dược, nguyên liệu cho sản xuất thực phẩm chức năng, nguyên liệu cho sản xuất mỹ phẩm, thực phẩm và nguyên liệu cho sản xuất thức ăn chăn nuôi, nguyên liệu cho sản xuất thuốc thủy sản hàng đầu Việt Nam.

Thiên Tuế xin gửi tới Quý khách hàng lời chào trân trọng, lời chúc sức khỏe, may mắn và thành công. Chúng tôi rất mong nhận được sự hài lòng từ quý khách hàng.

Xin cám ơn quý khách!

Công Ty Cổ Phần Dược Phẩm Thiên Tuế

THIENTUE PHARMACEUTICAL JOINT STOCK COMPANY

Xin chào quý khách! Công Ty Cổ Phần Dược Phẩm Thiên Tuế (Thientue Pharma JSC) tự hào là đơn vị cung cấp nguyên liệu dược liệu cho sản xuất dược, nguyên liệu cho sản xuất thực phẩm chức năng, nguyên liệu cho sản xuất mỹ phẩm, thực phẩm và nguyên liệu cho sản xuất thức ăn chăn nuôi, nguyên liệu cho sản xuất thuốc thủy sản hàng đầu Việt Nam.

Thiên Tuế xin gửi tới Quý khách hàng lời chào trân trọng, lời chúc sức khỏe, may mắn và thành công. Chúng tôi rất mong nhận được sự hài lòng từ quý khách hàng.

Xin cám ơn quý khách!